Neokomunizm czy demokracja

Neokomunizm czy demokracja

Podobno zwolennicy reform w łonie partii przygotowywali zamach stanu co najmniej od połowy 1989 roku, a wydarzenia grudniowe tylko przyśpieszyły rozwój wypadków. Front Ocalenia Narodowego (FSN) był gotowy do przejęcia rządów bezpośrednio po upadku Ceausescu.

W grudniu 1989 r. FSN ogłosił, że do czasu pierwszych wyborów będzie sprawował władzę jako rząd tymczasowy i zrezygnuje z wystawienia własnych kandydatów. Jednak 25 I 1990 r. zapowiedział swój udział, prowokując masowe demonstracje zarówno swoich zwolenników, jak i oponentów. Ci ostatni zarzucali FSN-owi, że jest zdominowany przez komunistów.

Do wyborów 20 V 1990 r. stanęło 88 partii politycznych. Rywalizację o urząd prezydenta wygrał Ion Iliescu z FSN, zdobywając 85% głosów; wyprzedził Radu Campeanu z Narodowej Partii Liberalnej, który otrzymał 10,6%, a także łona Ratiu z Narodowej Partii Chłopskiej, na którego głosowało 4,3% wyborców. FSN uzyskał też większość w Zgromadzeniu Narodowym i w Senacie.

Tymczasem Plac Uniwersytecki opanowali studenci, protestując przeciw przywództwu byłych członków partii komunistycznej w FSN. 13 VI 1990 r.( po tym jak tłumy zostały spacyfikowane przez służby bezpieczeństwa, manifestanci spalili siedzibę policji i zaatakowali ministra spraw wewnętrznych. Rząd nazwał te wystąpienia „próbą faszystowskiego przewrotu”. Na pomoc władzy do Bukaresztu przybyło 20 000 górników z zagłębia rzeki Jiu, niedaleko Tirgu Jiu. Doszło do ostrych starć i wiele osób odniosło obrażenia. Później wyszło na jaw, że górnikami manipulowała tajna policja, prowokując ich do tej brutalnej akcji.

We wrześniu 1991 r. powrócili oni do stolicy, by wymusić rezygnację premiera Petre Romana. Wyrazili niezadowolenie z wprowadzonych przez niego wolnorynkowych reform gospodarczych, które doprowadziły do pogorszenia warunków życia. Jego odejście w poważnym stopniu wstrzymało cały proces restrukturyzacji. Po raz kolejny w zamieszki były wmieszane siły dawnego Securitate.

W 1992 r. ratyfikowano nową konstytucję, a we wrześniowych wyborach zwyciężył lewicowy Demokratyczny Front Ocalenia Narodowego (DFSN, sukcesor FSN), obiecując spowolnienie tempa przekształceń gospodarczych. W skład koalicji rządowej weszło także kilka mniejszych komunistycznych i ultra nacjonalistycznych partii. W październiku 1992 r. prezydentem został ponownie wybrany Iliescu.

W ciągu kilku kolejnych lat rumuńska scena polityczna nabrała pewnej stabilności pod rządami prezydenta Iliescu i koalicji rządowej zdominowanej przez Rumuńską Partię Demokracji Społecznej (PDSR). Jednak ostatnie wybory parlamentarne (3 XI 1996 r.) w znacznym stopniu zmieniły sytuację. Na prowadzenie wysunęła się Rumuńska Konwecja Demokratczna (CDR; 30%), PDSR uzyskało o wiele mniejsze poparcie (21,5%), a jeszcze mniejsze -Unia Socjaldemokratyczna (USD). Po kilka procent głosów otrzymały Demokratyczny Związek Węgrów (UDMR), partia „Wielka Rumunia” (PMR) i Rumuńska Partia Jedności Narodowej (PUNR). W wyborach prezydenckich zwyciężył Emil Constantinescu, popierany przez CDR; łon Iliescu, z PDSR, przegrał dziewięcioma procentami. Zmiany na scenie politycznej pociągnęły za sobą prywatyzację i ożywienie gospodarcze kraju. Z nadejściem nowych rządów wiązano ogromne nadzieje na ogólną poprawę warunków życia; czas pokaże, czy oczekiwania te spełnią się.

Prezydent Iliescu kontynuował powolny i niełatwy proces integracji z rynkiem zachodnioeuropejskim. Rumunia jako pierwsza włączyła się do programu NATO Partnerstwo dla Pokoju, a w kwietniu 1996 r. wystąpiła o pełne członkostwo w tej organizacji (co jest dla niej w tej chwili nieosiągalne). Podpisała także układy stowarzyszeniowe z Unią Europejską (UE) i Światową Organizacją Handlu (WTO), jak również traktaty handlowe i polityczne z Ukrainą, Mołdawią, Turcją, Armenią, Gruzją, Azerbejdżanem i Południową Koreą. Zwraca uwagę brak na tej liście Węgier i Bułgarii – rozmowy z tymi sąsiadami są trudne i burzliwe.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *