SZTUKA
Najwspanialsze zabytki rumuńskiej sztuki plastycznej to malowidła ścienne pokrywające fasady XVI-wiecznych cerkiewek w północnej Mołdawii oraz na Wołoszczyźnie. Warto również wspomnieć o ikonach malowanych na drewnie i szkle, do dziś powstających w Transylwanii.
Uznany za założyciela rumuńskiej szkoły malarstwa Nicolae Grigourescu (1838-1907), zafascynowany francuskim impresjonizmem, operował barwnymi plamami, a rezygnował z dokładnego oddania kształtów. Jego płótna, charakteryzujące się łagodną kolorystyką, przedstawiają rumuńskich chłopów. Dzieła Grigourescu można zobaczyć w galeriach w Bukareszcie, Jassach, Konstancie i Sybinie.
Twórca abstrakcyjnych rzeźb, Constantin Brincusi (1876-1957), po 1904 r. przebywał głównie we Francji, ale w roku 1937 podarował swemu rodzinnemu Tirgu Jiu niektóre ze swych najlepszych dzieł. Zrewolucjonizował rzeźbę, kładąc nacisk na prostotę form i piękno samego materiału. Oprócz zespołu rzeźb na wolnym powietrzu w Tirgu Jiu, prace Brancusiego wystawiono w Budapeszcie i w Krajowej.
LITERATURA I FILM
Mihai Eminescu (1850-1889), największy rumuńskie poeta minionego stulecia, w swej twórczości próbował wyrazić istotę rumuńskiej duchowości. Satyryk Ion Luca Caragiale (1852-1912) w sztukach dramatycznych ukazywał obraz miast, do których zbyt szybko wtargnął postęp; pisarz oddawał komizm i ironię społecznych i politycznych przemian. Najsłynniejszym rumuńskim pisarzem współczesnym jest Eugene Ionesco (1912-1994), główny przedstawiciel teatru absurdu, od 1938 r. mieszkający we Francji. Najbardziej znanym żyjącym powieściopisarzem jest Paul Goma (ur. 1935). Na język polski przetłumaczono Moje dzieciństwo u wrót niepokoju.
Po rewolucji nastąpił gwałtowny rozkwit rumuńskiej kinematografii. Na festiwalu w Cannes krytycy zauważyli obraz Luciana Pintilie O Vaia de Newfat (Niezapomniane lato). Inne wyróżniające się filmy to Senatorul Melcirol (Senator ślimaków) w reżyserii Mircei Daneliuca i Rosenemil, o Tragica Lubire (Tragiczna historia miłosna Rosenemil) Radu Gabrea. W 1995 r. wytwórnia Fox Studios zapłaciła 1,5 miliona dolarów za prawo do sfilmowania Almost Adam, powieści Petru Popescu, pisarza pochodzącego z Rumunii.
MUZYKA
Do tradycyjnych rumuńskich instrumentów ludowych należą bucium (trombita, długa trąba z drewna jodłowego), cimpoi (dudy), cobzi (kobza), nai (zbudowana z około 20 trzcinowych piszczałek fletnia), cymbały, cytra. Popularne są fujarki, a także ocarina (okaryna) oraz tilinca (rodzaj fujarki bez otworów bocznych). Stosunkowo młodym, ale dziś najczęściej spotykanym instrumentem ludowym są skrzypce. Najsłynniejszy rumuński kompozytor, George Enescu (1881-1955), był skrzypcowym wirtuozem, a w jego utworach przewijają się motywy ludowe. Inny znany kompozytor, Ciprian Porumbescu (właściwie: Cyprian Gołębiowski), tworzący w epoce romantyzmu, również wykorzystywał ludową tradycję muzyczną.
Doina to improwizowana pieśń miłosna śpiewana solo, „rumuńska tęsknica” o tematyce romantycznej lub społecznej.
Balada jest również pełnym uczucia śpiewem, lecz wykonywanym zbiorowo.
W tańcu pary tworzą koła, półkola lub szeregi. Sirba to szybki taniec w okręgu zamkniętym splecionymi ramionami. Podobny charakter ma hora, a w briu tancerze tworzą krąg, trzymając pasy osób po prawej i lewej stronie.
Współczesna muzyka cygańska wchłonęła już wiele obcych pierwiastków i zawodowi muzycy cygańscy grają wszystko, czego zażyczą sobie klienci. Lautari (muzykanci) krążą po wioskach, spraszając sąsiadów na wesela, chrzty, urodziny, pogrzeby i uroczystości dożynkowe. Improwizowane pieśni (cintec) kierowane są do konkretnej osoby z zamiarem wywołania jej pozytywnej reakcji (oczywiście chodzi o zapłatę, a nie o uśmiech). Do starszych przemawiają zwłaszcza tradycyjne ballady (balada) oraz wierszowane pieśni epickie, opiewające czyny wymierzających sprawiedliwość miejscowych Janosików.
Autentyczni Cyganie organizują się w grupy zwane tarafami, jak np. słynny Taraf de Haiducs z Clejani, wioski położonej na południowy zachód od Bukaresztu, i muzykują na skrzypcach, akordeonach, gitarach, kontrabasach, cymbałach młoteczkowych (tabal), fletach (fluier) i innych instrumentach.
Aby wzmocnić rumuńską tożsamość narodową, w komunistycznym państwie promowano miejską odmianę muzyki ludowej. Ten gatunek popularyzują przede wszystkim mistrzowie gry na nai oraz tabal marę (koncertowe instrumenty perkusyjne lub cymbały). Takich muzyków często wspierają, raczej nie spotykane w wioskach, duże orkiestry, co oczywiście może budzić kontrowersje. Gheorghe Zamfir, który sam nadał sobie tytuł „Mistrza Fletni”, ma zarówno fanatycznych wielbicieli, jak i zagorzałych przeciwników.
RELIGIA
Rumunia jest jedynym krajem romańskim nie mającym katolickich korzeni. 86% ludności wyznaje religię prawosławną, 5% to katolicy (głównie Węgrzy i Niemcy w Siedmiogrodzie), 3,5% protestanci (również Niemcy i Węgrzy), 1% grekokatolicy (unici, unia Kościoła prawosławnego z katolickim z 1697 r., ludność skupiona na obszarach dawniej należących do Węgier), 0,3% muzułmanie, a 0,2% żydzi.